Osmanlı’nın ilk dönemlerinde dinî ve aklî ilimler alanında ün yapmış âlimlerden biri olan Cemâleddîn Aksarâyî, 1313 yılında Aksaray'da doğmuştur. Büyük İslam âlimi Fahreddîn Râzî'nin torunu olan Cemâleddîn Aksarâyî, Cemâlî nisbesiyle de tanınmıştır.

Uzun yıllar Aksaray Zinciriye Medresesinde müderrislik yapan Cemâleddîn Aksarâyî, devrinin ilim ve irfan hayatına büyük ölçüde hizmet etmiş, pek çok talebe yetiştirmiştir. Aksarâyî, Osmanlı’nın meşhur âlimlerinden Molla Fenârî’nin de hocasıdır.

Tıp, Matematik, Astronomi, Tarih, Edebiyat, Kelam, Tefsir, Hadis, Fıkıh gibi ilimlere vâkıf olan Aksarâyî; Arapça, Farsça ve Türkçe eserler kaleme almıştır. 

Amasya ve Konya kadılığı da yapmış olan  Cemâleddîn Aksarâyî, torunlarından Pîri Mehmet Paşa vasıtasıyla Osmanlı Devletinin siyasi hayatını; Cemâl Halvetî ve Zenbilli Ali Cemâlî vasıtasıyla da dini ve tasavvufi hayatını etkilemiştir.

Cemâleddîn Aksarâyî, 1389 yılında Aksaray'da vefat etmiştir. Türbesi Aksaray Ervah Kabristanlığındadır.