Yaklaşık iki bin yıllık sürede şehrin Hititçe adı varlığını korumuştur. Ancak milat yıllarında Kapadokya kralı Archelaus’un (MÖ I yy – MS 17) ticaret yolları üzerindeki stratejik öneme sahip şehri, yeniden imar ettikten sonra “Archelaus’un şehri” anlamındaki Archelais (Ἀρχελαΐς) Aksaray’ın yeni adı oldu. Archelaus, bu yerleşim birimini daha sonra Roma İmparatoru Claudius döneminde koloniye dönüşecek olan yönetim merkezi hâline getirmişti. Şehir miladın ilk yıllarından sonra bir süre yeni adı Archelais ile anılsa da Hititçeden gelen ad hiç unutulmamıştır. Hititçe Kurşaura adının klasik dönemde aldığı biçim Garsaura’nın anlamlı bir sözcük olarak sözlüklerde bulunmaması, bunun yer adının Eski Yunancaya uyarlanmış biçimi olabileceğini göstermektedir. Doğu Roma İmparatorluğu döneminde adın bu biçiminin kullanımının devam ettiği sonraki dönemlerde de bütününün veya ilk hecesinden sonraki Saura bölümünün Orta Çağ dönemi haritalarında kullanıldığı görülmektedir.

Şehrin adının 593 yılına ait bir sikkede Aksara olarak geçmesi en ilgi çekici veridir. Bu bilgi, şehrin adının daha VI. yüzyılda Aksara olarak değiştiğini göstermektedir. Bölgede Türk hâkimiyetinden öncesine rastlayan bu yazılışın Latince ve Eski Yunanca sözlüklerde bulunmaması nedeniyle adın Bizans döneminde Anadolu Rumcasına çevrilmiş biçim olduğunu düşünmekteyiz. Adın bu biçimi daha sonraki Bizans kaynaklarında Ta Aksara ve Taksara (τά ʾʹΑξαρα ve τάξαρα) olarak karşımıza çıkar.